وزنه بالانسینگ

“وزنه بالانسینگ” (Counterbalance Weight) یا “وزنه تعادل” سیستمی حیاتی در درب‌های سنگین، به ویژه درب‌های پارکینگ و صنعتی اتوماتیک است. همانطور که پیشتر اشاره شد، نقش اصلی آن خنثی کردن وزن سنگین پنل درب است تا حرکت آن (چه توسط موتور و چه به صورت دستی در زمان قطعی برق) آسان، ایمن و روان انجام شود.

در اینجا به جزئیات بیشتری درباره وزنه بالانسینگ می‌پردازیم:

عملکرد وزنه بالانسینگ:

اصل کار وزنه بالانسینگ بر پایه فیزیک ساده است: نیروی جاذبه. با قرار دادن یک وزنه معادل یا نزدیک به وزن درب در سمت دیگر سیستم، نیروی گرانش بر هر دو طرف تقریباً برابر شده و درب تقریباً “بی‌وزن” می‌شود. این باعث می‌شود:

• کاهش نیروی لازم برای حرکت: موتور درب فقط نیاز به اعمال نیروی کمی برای غلبه بر اصطکاک و شروع/توقف حرکت درب دارد، نه بلند کردن کل وزن آن.
• امکان حرکت دستی آسان: در صورت قطع برق یا خرابی موتور، کاربر می‌تواند با نیروی اندکی (چند کیلوگرم) درب را به صورت دستی باز یا بسته کند. بدون این سیستم، حرکت درب‌های سنگین (که ممکن است صدها کیلوگرم یا حتی چندین تن وزن داشته باشند) غیرممکن خواهد بود.
• افزایش عمر موتور و قطعات: فشار کمتری به موتور، گیربکس، سیم بکسل‌ها و قرقره‌ها وارد می‌شود، که منجر به افزایش طول عمر سیستم می‌شود.
• افزایش ایمنی: از سقوط ناگهانی درب جلوگیری می‌کند و خطر آسیب به افراد یا وسایل را کاهش می‌دهد.

انواع سیستم‌های بالانسینگ در درب‌ها:

1. سیستم وزنه‌های متقابل (Counterweight System):

   • کاربرد: بیشتر در درب‌های بسیار بزرگ و سنگین صنعتی (مانند آشیانه‌های هواپیما، یا درب‌های عمودی بالارونده بسیار مرتفع) و همچنین در آسانسورها استفاده می‌شود.
   • ساختار: شامل بلوک‌های سنگین (معمولاً چدن، بتن یا فولاد) است که در یک قاب فلزی قرار گرفته‌اند. این قاب وزنه از طریق کابل‌ها و قرقره‌ها به پنل درب متصل می‌شود.
   • عملکرد: وقتی درب بالا می‌رود، وزنه‌ها پایین می‌آیند و برعکس. وزنه‌ها در یک مسیر مشخص (معمولاً در کناره‌های دهانه درب) حرکت می‌کنند.
   • مزایا: بسیار قدرتمند و دقیق در بالانس کردن وزن‌های بسیار بالا، عمر طولانی، نیاز به نگهداری کمتر نسبت به فنرها در تناژهای بالا.
   • معایب: نیاز به فضای جانبی بیشتر برای حرکت وزنه‌ها، هزینه اولیه بالاتر، پیچیدگی بیشتر در طراحی و نصب.

2. سیستم فنرهای پیچشی (Torsion Spring System):

   • کاربرد: رایج‌ترین نوع سیستم بالانسینگ در درب‌های سکشنال و بسیاری از درب‌های یک‌تکه پارکینگ (مسکونی و صنعتی تا ابعاد متوسط).
   • ساختار: شامل یک یا چند فنر استوانه‌ای بزرگ و بلند است که روی یک میله (شفت) بالای دهانه درب نصب می‌شوند. کابل‌هایی از انتهای شفت به پایین درب متصل هستند.
   • عملکرد: وقتی درب پایین می‌آید، فنرها پیچیده شده و انرژی را ذخیره می‌کنند. هنگام باز شدن درب (بالا رفتن)، این انرژی ذخیره‌شده آزاد می‌شود و به موتور کمک می‌کند تا درب را بلند کند.
   • مزایا: فضای کمتری اشغال می‌کند، نسبتاً جمع و جور، کارآمد.
   • معایب: فنرها عمر مفیدی دارند و پس از تعداد مشخصی سیکل باز و بسته شدن نیاز به تعویض دارند. در صورت شکستن فنر (که با صدای بلند همراه است)، درب بسیار سنگین می‌شود.

3. سیستم فنرهای کششی (Extension Spring System):

   • کاربرد: عمدتاً در درب‌های یک‌تکه مسکونی سبک‌تر.
   • ساختار: فنرهایی هستند که در امتداد ریل‌های افقی درب (معمولاً در دو طرف) قرار می‌گیرند و هنگام بسته شدن درب کشیده می‌شوند.
   • مزایا: ساده‌تر و ارزان‌تر در نصب اولیه.
   • معایب: ایمنی کمتر (در صورت شکستن فنر ممکن است پرتاب شود، هرچند سیستم‌های ایمنی برای جلوگیری از آن طراحی شده‌اند)، عمر کوتاه‌تر نسبت به فنرهای پیچشی در کاربردهای سنگین.

اهمیت وزنه بالانسینگ برای “خلاص کردن راحت در زمان قطعی برق”:

این ویژگی به معنای آن است که اگر برق قطع شود، نیازی به زور زدن زیاد برای باز یا بسته کردن درب نیست. کاربر می‌تواند به راحتی با کشیدن اهرم خلاص‌کن دستی (که موتور را از درب جدا می‌کند)، درب را با نیروی کم (به دلیل وجود وزنه/فنر بالانس) به صورت دستی حرکت دهد. این قابلیت، هم راحتی کاربر را تضمین می‌کند و هم ایمنی او را در شرایط اضطراری بالا می‌برد.

در نتیجه، وجود یک سیستم بالانسینگ قوی و متناسب با وزن درب، از ویژگی‌های اساسی و حیاتی برای هر درب پارکینگی یا صنعتی اتوماتیک سنگین محسوب می‌شود.